رکورد داران توقیف

سرای نور؛ سینمای ایران در هر دوره ای کارگردانانی داشته که رکورد دار تعداد فیلم های توقیفی بودند در دوره ای این عنوان متعلق به فیلمسازی چون ابوالفضل جلیلی بود و در دوره ای کمال تبریزی این عنوان را برای خود کرد و حالا هم عبدالرضا کاهانی در این عرضه رکورد دار است. این گزارش قصد قضاوت ندارد و چون فیلم ها دیده نشده، نه طرف فیلمساز است و نه وزارت ارشاد.

کاهانی در صدر

عبد الرضا کاهانی به تازگی ساخت فیلمی با عنوان «ما شما را دوست داریم خانم یایا» را به پایان رسانده، در حال حاضر رکورد دار فیلم توقیفی است. او به شکل رسمی دو فیلم «وقت داریم حالا» و «اردتمند، نازنین، بهاره،تینا» را در محاق دارد. فیلم هایی که هر دو با داشتن پروانه ساخت تولید شده اند، اما اجازه اکران ندارند. کاهانی علاوه بر این ، یک فیلم دیگر هم در حد فاصل دو فیلم « استراحت مطلق» و «ارادتمند ….» هم ساخته است. این فیلم که بازیگران اصلی اش سعید آقاخانی و آنا نعمتی هستند،«توصیه نمی شود» نام داردکه کاهانی آن را بدون مجوز ساخت جلوی دوربین برده و آماده اکران است، اما پروانه نمایش ندارد. با احتساب این فیلم کاهانی در حال حاضر سه فیلم توقیفی دارد تا به تنهایی رکورد دار تعداد فیلم توقیفی در ۴ سال اخیر باشد.

عیاری ، نفر دوم

در این بازه زمانی فیلم هایی دیگری هم به محاق رفتند که از میان آن ها دو فیلم متعلق به کیانوش عیاری است تا به این ترتیب این کارگردان با داشتن دو فیلم توقیفی بعد از کاهانی در این زمینه رکوردار باشد. «خانه پدری» و «کاناپه» دو فیلم توقیفی او  هستند که حالا باید در بایگانی خاک بخورند. «خانه پدری» در دولت قبل توقیف شد و توسط مسولان سینمایی فعلی، از محاق بیرون آمد. فیلم در روزهای چهارم و پنجم دی ماه ۱۳۹۳ در گروه هنر و تجربه به نمایش درآمد اما پس از آن اکران فیلم متوقف شد و همچنان در محاق است. عمده اعتراض ها به صحنه ابتدایی فیلم است که دختر بدست پدر و برادرش به قتل می رسد. برخی تعابیر فرامتنی از فیلم کرده اند و آن را به تاریخ کشورمان ربط می دهند! عیاری سال پیش فیلم «کاناپه» را ساخت که خانم های فیلم جلوی محارم و در منزلرل، بدون روسری هستند. او موی بازیگرها را تراشید و از آن ها خواست کلاه گیس سر کنند. وزارت ارشاد هم اعلام کرده درباره اکران یا عدم اکران «کاناپه» باید مراجعی بیرون از وزارت ارشاد نظر دهند.

پیشتازان دولت قبل

در دولت قبلی کمال تبریزی و محسن امیر یوسفی پیشتازان فیلم توقیفی بودند. تبریزی در حد فاصل سال های ۸۴ تا۹۲ فیلم های «دونده زمین»، « از رئیس جمهور پاداش نگیرید» و «خیابان های آرام» را ساخت که هر سه فیلم با مشکل مواجه شدند و به محاق رفتند. دو فیلم اول در دولت حسن روحانی رفع توقیف شدند، اما فیلم سوم یعنی «خیابان های آرام» به دلیل اینکه از سوی نهادی بالاتر از ارشاد توقیف شده بود، همچنان در بایگانی باقی ماند. محسن امیر یوسفی هم سه فیلمش جز آثار توقیفی بودند. « خواب تلخ» در دولت یازدهم پروانه نمایش گرفت، «آتشکار» در همان دولت مشکلش مرتفع شد و با شرط اکران محدود مجوز گرفت. اما فیلم سوم او « آشغال های دوست داشتنی» هیچگاه مشکل پروانه نمایشش حل نشد تا همچنان مهر توقیف روی آن باقی بماند.

داستان کاهانی

عبدالرضا کاهانی که در حال حاضر رکوردار توقیف است هفته پیش کنایه ای به مسولان سینمایی زد که در قیاس با اعتراض های نه چندان دور «هیچ» است. کاهانی در چند سال اخیر هر چه ساخته با حاشیه و جنجال همراه بوده. این فرامتن از فیلم «هیچ» شروع شد و همچنان ادامه دارد. او بارها واکنش های تند و تیزی در برابر توقیف فیلم هایش داشته است اما در دولت فعلی فقط برای «استراحت مطلق» صدایش را بلند کرد که نوروز ۹۴ هم اکران شد. حواشی کاهانی را در این لینک  بخوانید.

واکنش رئیس سازمان سینمایی

دولت یازدهم برای رفع توقیف فیلم ها تلاش کرده که «پاداش»، «قصه ها» و «خشکسالی و دروغ» از این جمله اند اما علاوه بر فیلم هایی که ذکرش رفت، همچنان مشکل چند فیلم حل نشده است؛ از جمله «عصبانی نیستم!» و «رستاخیز». چند فیلم هم از دولت قبل مانده که هنور بلاتکلیف هستند مثل « گزارش یک جشن»، «صد سال به این سال‌ها» و «خرس». محمدمهدی حیدریان رییس سازمان سینمایی هفته پیش با ایسنا مصاحبه کرد و درباره فیلم های مورد دار این طور گفت:« برای آن سه چهار فیلمی که درباره آن‌ها بحث وجود دارد در چهار پنج ماه باقی‌مانده از دولت یازدهم بررسی دیگری انجام خواهیم داد و به نظرم باید از این تب و تابی که ممکن است ما را به سمت یک تصمیم غیرحرفه‌ای و غیرکارشناسی هل دهد، بگذریم. پس حتما باید آن‌ها را دوباره بازبینی کنیم و فکر می‌کنم اگر فیلمی برای نمایش دادن مشکل دارد هزینه اصلاح و اکران آن کمتر از هزینه روانی و بایگانی کردن آن در سینما و نیز پرداختن و نپرداختن نقدی به آن است. بنابراین راه اول را بیشتر می‌پسندم که فیلم‌ها اصلاح شوند و به نمایش در بیایند.»

فلش بک

دو سال پیش درباره سرنوشت فیلم هایی که از توقیف خارج می شوند، گزارشی نوشتیم که نتیجه نشان می داد، محاق و خروج از آن تاثیری بر دیده شدن شان نداشته و شاخک ها در برابر این دسته فیلم ها حساس نیست. تحلیل گزارش این بود:« در سینمای ما همیشه بوده اند فیلم هایی که برچسپ توقیف می خوردند و اجازه نمایش پیدا نمی کنند. معمولا خیلی از آن ها دیر یا زود به پرده می رسند و جز معدودی بقیه پشت خط اکران نمی مانند. فارغ از درستی یا نادرستی چرایی و چگونگی توقیف، آن چه به وضوح مشخص است این که مردم بعد از تماشای فیلم می پرسند دلیل توقیف فیلم چه بوده؟ در میان اکران ۹۴ فیلم های «قصه ها» ، «گس» و «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» چند سالی در محاق بوده اند. قاعدتا اکران شان باید کنجکاوی برانگیز باشد اما عملا هر سه در گیشه شکست خورده اند! درست مثل اتفاقی که پیش تر برای خیلی از فیلم های رفع توقیف شده ، رخ داد. »