شگردهای موسسات کنکور برای فریب داوطلبان

سرای نور؛کنکور سال‌هاست بازاری چند صد میلیاردی را برای بسیاری از مؤسسات و ناشرین کتاب‌های کنکور فراهم ساخته است. مافیای این بازار پر سود با وجود قانون حذف آن، هرگز اجازه حذف کنکور را نداده است. سال‌هاست به‌علت نبود متولی مشخص و نظارت کافی، برخی مؤسسات برگزارکننده کلاس‌های کنکور و نیز تولیدکنندگان بسته های آموزشی از نام نفرات برتر کنکور، دبیران و مشاوران تحصیلی ممتاز سوء استفاده می‌کنند تا داوطلبان بیشتری را جذب کلاس‌ها یا محصولات خود کنند.

استفاده از اسامی نفرات برتر کنکور

این استفاده ابزاری جنبه عوام فریبی دارد. زیرا تحقیقات نشان می دهد که یا رتبه های ممتاز کنکور حتی در صورت استفاده از دبیران و مشاورین تحصیلی مجرب، تمایلی به علنی کردن آن ندارند و یا برخی از مؤسسات کنکور با دادن امتیازهایی به برخی از این چهره های برجسته ی کنکور، آنها را به نفع خود مصادره و از ایشان بهره‌برداری تبلیغاتی می‌کنند. دختر جوانی که دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران و از رتبه های تک رقمی رشته تجربی در کنکور سراسری ۹۵ بوده است، گفت: من دو سال زیر نظر مشاور بودم که چندی پیش به عنوان بهترین مشاور کنکور از دیدگاه رتبه‌های زیر هزار هم شناخته شد. ما در گروهمان ۱۰ نفر بودیم که بجز دو نفر که رتبه شان سه رقمی شد. همگی رتبه های زیر صد کنکور را کسب کردیم. جالب است که بجز من هیچکدام آنها حاضر نبودند که کسی بداند مشاور تحصیلی داشته اند.

اما من در مصاحبه با یکی از خبرنگاران تلوزیون وقتی خواستم اسم مشاورم را به زبان بیاورم، ایشان گفت: اگر هم بگویی نمی توانیم پخش کنیم زیرا هم من جریمه می شوم و هم شما چون از نظر تلویزیون اینکار جنبه تبلیغاتی دارد.

این در حالی است که همین تلویزیون، مشاورینی را تبلیغ می کند که یا موفق نیستند و یا خودشان رتبه جالبی در کنکور کسب نکرده و رزومه موفقی نیز ندارند. به نظر می رسد هرکس که هزینه های تبلیغ در صداوسیما را بپردازد، از نظر این رسانه و مجریانش می شود بهترین مشاور کنکور. در حالی که مشاور من که بهترین است، حتی در ازای دریافت صدها میلیون تومان نیز حاضر نیست به این رسانه برود. زیرا معتقد است طراحان کنکور روشهای او را زیر ذره بین خواهند گرفت.

فردی دیگر که از نفرات برتر کنکور سراسری سال ۹۰ است نیز در این‌باره گفت: پس از کسب رتبه تک‌رقمی، یکی از مؤسسات کنکور با پرداخت مبلغی از من تصویر تهیه کرد تا در تبلیغات خود از آن استفاده کند.

تضمین قبولی در کنکور

برخی از مؤسسات کنکور برای عوام فریبی بیشتر هنگام نام‌نویسی در کلاس‌هایشان اعلام می‌کنند قبولی در کنکور تضمینی است در حالی که چنین ادعایی اصولاً عقلانی نیست. زیرا حتی با فرض اینکه آنها بهترین خدمات را به داوطلب کنکور بدهند، کنترل شرایط روحی و جسمی دانش آموزان که قابل تضمین کردن نیست. از طرفی چه تضمینی دارد که دانش آموزی به خوبی درسهایش را بخواند و یا در سر جلسه آزمون اتفاق، خاصی برایش نیفتد. یکی از داوطلبین کنکور می گفت: این تضمین قبولی برای من که صرفاً جنبه عوام فریبی داشت زیرا آموزشگاهی که به من وعده تضمین داده بود، از تعهدش شانه خالی کرد و گفت منظور ما از تضمین یعنی اینکه بهترین کادر آموزشی را داریم. در اینجا خودت کم کاری کرده ای و این ارتباطی به ما ندارد.

تبلیغات بی وقفه کنکور از شبکه های مختلف تلویزیونی

علی عبدالعالی، دانشیار دانشگاه علم و صنعت در خصوص مافیای کنکور در نظام آموزشی کشور می‌گوید: ۱۳ میلیون دانش‌آموز در مدارس مشغول تحصیل هستند که یک میلیون نفر از آنها کنکوری هستند، اما یک سوم یا یک چهارم آنها که حدود سه میلیون نفر می‌شوند، مشتری کنکور آزمایشی‌اند. این پژوهشگر حوزه آموزش تصریح می‌کند: متأسفانه برخی مؤسسات کنکور اسپانسر شبکه‌های تلویزیونی هستند و اگر نباشند این شبکه‌ها تعطیل می‌شوند. این دانشیار دانشگاه علم و صنعت، مؤسسات کنکور را جنایتکاران هوشمند می‌داند و می‌افزاید: مافیایی نامعلوم یا معلوم در حال کنترل آموزش‌ و پرورش هستند که گردش‌های مالی فوق‌العاده‌ای از این وضعیت دارند. »

براساس بخشنامه مرکز آموزش‌های عالی آزاد پخش برنامه های تبلیغاتی کنکور با تصویر رتبه های برتر در صداوسیما ممنوع است. اما این رسانه که از منافع تبلیغاتی گسترده این بازار سود سرشاری بدست می آورد، بی توجه به این بخشنامه به سرعت در حال تاخت و تاز است. مسعود امیری کندبن رتبه ۱۰ رشته ریاضی کنکور سال ۹۴ با انتقاد از عملکرد صدا و سیما در پخش برنامه‌های مرتبط با کنکور گفت: هم اکنون تعداد برنامه‌های مرتبط با کنکور در تلویزیون بسیار زیاد است و فضای تبلیغاتی شدیدی در این زمینه ایجاد شده که هیچ نتیجه‌ای جز ایجاد فشار روانی بر روی داوطلبان ندارد.

آیا تاکنون با خود فکر کرده اید که چرا برخی از مؤسسات کنکور بی وقفه و در طی روزها و ماههای متوالی از شبکه های مختلف تلویزیونی نظیر کارنامه ۲۰ تبلیغ می کنند؟ آیا به نظر شما بهترین ها نیازی به تبلیغ دارند؟ آیا آنها حاضر می شوند روشهایشان را از طریق این رسانه و آنهم با انتشار بسته های آموزشی بطور فراگیر در اختیار همگان قرار دهند؟ حال آنکه سازمان سنجش و طراحان آن به دقت این برنامه ها را زیر نظر داشته و بر اساس آن اقدام به طراحی سؤالاتی می کنند که دانش آموزان استفاده کننده از این بسته های آموزشی را در سر جلسه کنکور غافلگیر نماید.

یک اصل مشخص در دنیای بازاریابی وجود دارد و آن اینکه یک مؤسسه یا مشاور کنکور خوب اصولاً نیازی به تبلیغ ندارد. یکی از رتبه های دو رقمی کنکور ۹۵ گفت: رتبه های برتری که در برنامه های تبلیغاتی مؤسسات کنکور در تلویزیون شرکت می کنند، صرفاً به دلیل وسوسه های مالی اینکار را انجام می دهند. خود من چندین بار در برنامه های یکی از این مؤسسات شرکت کردم. در حالیکه این مؤسسه هیچ نقشی در کسب رتبه من در آزمون سراسری نداشته است. مدیر این مؤسسه به من می گفت: اگر جلوی دوربین بتوانی دانش آموزان را بیشتر تحت تأثیر قرار دهی، مبلغ بیشتری به تو پرداخت می کنیم. این رتبه برتر می گوید: من با مشاورینی هم که این مؤسسه در برنامه هایش استفاده می کرد چندین بار صحبت کرده ام و اصلاً آنها را در حد و اندازه های مشاورین رتبه های برتر کنکور ندیدم. به نظرم وظیفه آنها بیشتر تشویق کنکوری ها برای خرید بسته های آموزشی مؤسسه شان بود وگرنه در مشاوره کنکور حرفی برای گفتن نداشتند.

مصاحبه‌های ساختگی یا خریداری شده با نفرات برتر

اگر کمی در فضای مجازی جستجو کنید با سایتهای مؤسسات کنکوری مواجه می شوید که اقدام به درج مصاحبه هایی از رتبه های برتر کنکور کرده اند. یعنی تصور کنید یک مؤسسه کنکور خودش خبرنگار دارد که مثلاً با یک رتبه برتر کنکور مصاحبه ای ترتیب داده است و آن رتبه برتر هم مدام در این گفتگو از کتابها، محصولات و آزمون های آزمایشی آن مؤسسه تعریف و تمجید می کند. اینجاست که باید گفت: یک جای کار به شدت می لنگد. مخصوصاً زمانی که تعداد این مصاحبه ها بیشتر و بیشتر می شود و شما با کمی دقت متوجه می شوید که مصاحبه های متعددی از همین رتبه برتر با سایتهای مختلف وجود دارد و هر یک به نوعی با سؤالاتی مشخص سعی دارند تا به خواننده القا کنند که این رتبه برتر حاصل برنامه ها و تلاش های آنها بوده است.

یکی از رتبه های تک رقمی کشوری رشته ریاضی در کنکور ۹۳ می گوید: بسیاری از سایتها بدون اطلاع رتبه های برتر اقدام به نشر مصاحبه های ساختگی می کنند. اما برخی از سایتها نیز هستند که در ازای پرداخت مبالغی درخواست مصاحبه های متنی، صوتی یا ویدئویی می کنند. آنها متنی حاوی چند سؤال و جواب از پیش تعریف شده به ما می دهند و می گویند مطابق همین متن به سؤالات پاسخ بدهید. یکی دیگر از رتبه های برتر کنکور نیز گفت: برخی از این مؤسسات شیطنت هم می کنند به عنوان مثال مؤسسه کنکوری که کار تدریس زیست شناسی می کند از من می خواست تا بطور غیرمستقیم یکی از بهترین مشاورین تحصیلی را زیر سؤال ببرم. هرچند بنده خودم شاگرد آن مشاور نبودم اما چون مصاحبه ها و مقالاتش را خوانده بودم و در دانشگاه نیز از طریق هم رشته ای های جدیدم متوجه شده بودم که مشاور با اخلاق و بسیار خوبی است که صدها رتبه تک رقمی و دو رقمی داشته است، حاضر نشدم چنین کاری را انجام دهم اما بعداً متوجه شدم که یکی دیگر از رتبه های تک رقمی کنکور اینکار را انجام داده است.

تعریف و تمجیدهای جعلی در شبکه‌های اجتماعی

ظاهراً با شکل گیری شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام و تلگرام، کلاهبرداران کنکوری نیز روش فریب کنکوری ها را بخوبی آموخته اند. مدیر سابق یکی از کانال های تلگرامی کنکور می گوید: چند خط مختلف در اختیار من بود که با همه آنها در تلگرام عضو بودم و هر زمان که نیاز می شد از من می خواستند تا با تلگرام یکی از خطها، متنی حاوی تعریف و ستایش از اساتید مؤسسه کنکوری خود و دی وی دی های آنها بنویسم سپس از آن تصویری تهیه کرده و در کانال مؤسسه بگذارم. اینکار کمک زیادی به فروش محصولاتشان می کرد. او می افزاید گاهی نیز فضاسازی های تبلیغاتی می کردم به اینصورت که مدیر مؤسسه از من می خواست تا به منظور جلب توجه بیشتر یک جوسازی ساختگی راه بیاندازم، به عنوان مثال بنویسم: ای مردم به داد ما برسید دی وی دی های ما را بردند و کپی کردند در حالیکه در واقعیت کسی اینکار را نکرده بود چون انصافاً این دی وی دی ها به درد کسی نمی خورد که بخواهد کپی کند. در طی سه سالی که من در آن مؤسسه بودم حتی یک مورد رتبه زیر هزار هم نداشتیم که به ما زنگ بزند و بگوید من بواسطه محصولات شما چنین رتبه ای را کسب کرده ام.

روش فریبنده رمزگردانی

پسر جوانی که در رشته مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف تحصیل می کند می گوید: من نیز سال سوم دبیرستان که بودم به هوای بهره گیری از روش رمزگردانی که توسط فردی در تلویزیون تبلیغ می شد به سراغ مؤسسه کنکورش رفتم اما به نظرم این روش بیش از حد بزرگنمایی شده بود زیرا با حفظ چند آیه یا فرمول به روش رمزگردانی که نمی توان در کنکور رتبه ۲۰ هزار آورد حال چه برسد به کسب رتبه های زیر ۱۰۰.

کنکورهای آزمایشی لو رفته و تقلب در تراز آزمون ها

آیا می دانستید سؤالات آزمون های آزمایشی برخی از مؤسسات کنکور ۲ روز قبل از آزمون خرید و فروش می شود. کافی است یک بار جمعه بعد از ظهر به نمایندگی‌های آزمون‌های آزمایشی کنکور سر بزنید یا در شبکه های اجتماعی داوطلبان کنکور گشت و گذاری کنید تا شور و شوق و اضطراب داوطلبان را برای گرفتن تراز بالاتر در آزمون‌های آزمایشی و بهبود رتبه‌شان ببینید. یکی از دانش‌آموزان درباره خرید این سؤال ها و جواب‌ها می‌گوید: الان دیگر ۲۰ هزار تومان آن هم هر دو هفته یک بار پولی نیست و به راحتی می‌توانم آن را برای این کار کنار بگذارم. کسی که این کار را می‌کند فقط کلید آزمون را در اختیارمان قرار می‌دهد و حتی لازم نیست خود سؤالات را قبل از آزمون ببینیم و جوابشان را خودمان پیدا کنیم.» برخی از مؤسسات آموزشی در صورت کسب رتبه برتر توسط داوطلبان، فهرست این اسامی را در نشریات خود و نیز نمایندگی‌های خود نصب می‌کنند و همین مساله دیده شدن، شوق خرید جواب‌های از پیش آماده شده، می‌تواند داوطلبان را وسوسه کند: «نخستین دلیلی که خود من این کار را انجام می‌دهم، خلاص شدن از دست ترازهای پایین و انتقاد پدر و مادر و مدرسه‌ام است.

بیشتر رتبه های برتر آزمون سراسری معتقدند که مؤسسات، دبیران و مشاورین کنکور سالم و با وجدان بصورت نامحسوس کار می کنند و نیازی به تبلیغات رسانه ای ندارند. آنها دوست ندارند دیده شوند زیرا هرچه بیشتر مورد توجه قراربگیرند قاعدتاً طراحان سازمان سنجش نیز بیشتر بر روی روش کار آنها متمرکز می شوند. به همین دلیل دبیران و مشاورین با دانش و موفق روشهای خود را رسانه ای نمی کنند و همیشه محرمانه نگه می دارند. یکی از رتبه های برتر کنکور ۹۲ که دانشجوی دندانپزشکی دانشگاه تهران است می گوید: مشاورین تحصیلی زبده هیچگاه اسامی رتبه های برترشان را منتشر نمی کنند. زیرا آنها معتقدند که این دانش آموزان هستند که بواسطه قدرت علمی و روانشناسی مشاور خود موفق شده اند نه اینکه رتبه های ممتاز باعث موفقیت آنها شوند. خانمی که دانشجوی رشته نرم افزار دانشگاه صنعتی شریف است می گوید: به نظر من مؤسسه یا مشاور خوب به هر قیمتی حاضر نیست یک شاگرد را جذب کند در حالیکه مؤسسات یا مشاورین بی کیفیت برای جذب دانش آموزان؛ خود را به آب و آتش می زنند. من خود برای اینکه زیر نظر مشاور تحصیلی قرار بگیرم از مراحل مختلف و سخت گزینش ایشان عبور کردم و همواره روش تفکر و نگرشم به تحصیلات و زندگی را مرهون تلاش های هوشمندانه این مشاور عزیز می دانم.