یک نفس فاصله تا کرونا/ روایتی از خدمات متخصصین بیهوشی

این روزها که تمامی کادر درمان برای از پا درآوردن مزاحمی نامرئی تمامی دانش و توانایی خود را به کار بسته اند، نام یک گروه کمتر از سایر سفید پوشان سلامت به گوش می‌رسد، سفید پوشانی که دوشادوش متخصصان عفونی و ریه شب و روز خود را یکی کرده اند تا بتوانند با به کارگیری تخصص و مهارت خود جانی تازه به نفس‌های به شماره افتاده بیماران کرونایی ببخشند.

متخصصانی که بی هیچ منتی و با تعهد به سوگندی که هنگام فارغ التحصیلی یاد کرده اند، هرگاه که بیماران خسته از نبرد با کرونا، در لحظاتی بین مرگ و زندگی برای نفس کشیدن تقلا می‌کنند بر بالین آنان حضور می‌یابند و در کمترین فاصله با نفس‌های به ویروس آلوده آنان، با رساندن اکسیژن به ریه‌ها، برای نجات جان با ارزش یک پدر، مادر، فرزند و در یک کلام، یک انسان تلاش می‌کنند.

سفید پوشانی که نام رشته تخصصی شأن بیهوشی است، اما هوشیارانه در بزنگاه نبرد یک بیمار کرونایی با مرگ به یاری می‌شتابند تا وسیله‌ای باشند برای تداوم نفس‌های یک انسان.

بیش از یک ماه از اعلام خبر اولین مورد مرگ و میر در اثر ابتلاء به کرونا در کشورمان می‌گذرد و هر روز اخبار بروز و شیوع روزافزون بیماری و سیر صعودی آن در جامعه را می‌شنویم و شاهد اطلاعیه‌ها، هشدارها و توصیه‌های متعدد و گوناگونی هستیم که چه کنیم تا این سیر فزاینده ابتلاء و به دنبال آن مرگ و میر کاهش یابد یا به تعبیری چگونه خود و خانواده مان را از ابتلاء به این بیماری مهلک نجات دهیم.

در این مجال به سراغ اساتید و متخصصان و دستیاران گروه بیهوشی رفتیم که نقش بسیار مهمی را در درمان بیماران کرونایی و مشکلات تنفسی آنان ایفا می‌کنند. با خبر شدیم که این گروه بالنده دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که متشکل از ۶۵ عضو هیئت علمی و حدود ۹۰ دستیار تخصصی و فوق تخصص بیهوشی است، از آغاز ماجرای شیوع کرونا خالصانه و ایثارگرانه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دانشگاه و حتی کشور مشغول فعالیت هستند و در تمام این مدت بدون هیچ مرخصی یا تعطیلی به ایفای وظیفه حرفه‌ای و انسان دوستانه خود پرداختند.

با توجه به اینکه در طول این ایام در بیمارستان‌های مختلف، بخش‌های جداگانه ای برای مراقبت از بیماران کرونایی اعم از اورژانس و آی سی یو ویژه کرونا راه اندازی شد، اساتید و دستیاران تخصصی و فوق تخصصی بیهوشی دانشگاه این بخش‌ها را پوشش دادند. برای مثال دستیاران سال یک در اورژانس‌ها مستقر شده و دستیاران سال سوم نیز در بیمارستان‌های پاکدشت، ورامین، فیروزکوه، شهدای گمنام و طرفه استقرار یافته و به ارائه خدمت پرداختند.

علی دباغ مدیر گروه بیهوشی و مراقبت‌های ویژه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: گروه بیهوشی از اولین روزهای شیوع کرونا ویروس دوشادوش و همگام با سایر کادر درمانی در بیمارستانها و مراکز درمانی دانشگاه و کشور به مراقبت از بیماران حاد کرونایی پرداخته است.

وی، مشکلات تنفسی را یکی از مهم‌ترین معضلات در بیماران مبتلا به کرونا ذکر کرد که در موارد حاد می‌تواند منجر به مرگ و میر بیمار شود و خاطرنشان کرد: با توجه به بروز علائم و مشکلات تنفسی در مبتلایان، متخصصان بیهوشی از بدو ورود بیمار به مراکز درمانی در تمامی مراحل، بیمار را همراهی کرده و وضعیت تنفسی و هوشیاری وی را تحت نظارت و مراقبت قرار می‌دهند.

به گفته دباغ، اعضای هیئت علمی و دستیاران گروه بیهوشی در این مدت دو تا سه برابر ایام معمول به ارائه خدمت در ۹ بیمارستان آموزشی دانشگاه و بیمارستان‌های طرفه، شهدای گمنام، پاکدشت، ورامین و فیروزکوه و سایر مراکز پرداختند و گروهی از آنان مسافت‌های طولانی را طی کرده و کیلومترها دورتر از محل خدمت خود در سایر بیمارستان‌هایی که نیاز به خدمات آنان دارند حضور یافته و ایثارگرانه به ویزیت و مراقبت از بیماران مبتلا به کرونا مشغول می‌شوند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: تعدادی از اساتید و دستیاران گروه به صورت داوطلبانه به سایر مناطق کشور که نیازمند خدمات متخصصان بیهوشی بودند عزیمت کرده و ایثارگرانه مشغول خدمت رسانی به هموطنان شدند که سفر داوطلبانه دکتر اقبالی یکی از اساتید گروه به قم و آران و بیدگل با توجه به اعلام نیاز وزارت بهداشت نمونه‌ای از این موارد بود.

دباغ با تاکید بر اینکه هر جا نیاز به خدمات متخصصان بیهوشی باشد اعضای گروه و دستیاران حاضر شده و به خدمت رسانی می‌پردازند، یادآور شد: امسال با توجه به شرایط خاص و شیوع بیماری کرونا تمامی اساتید و دستیاران بیهوشی از آغاز شیوع کرونا و در تمامی ایام تعطیلات نوروز فعالانه در مراکز به انجام وظیفه می‌پردازند.

مدیر گروه بیهوشی و مراقبت‌های ویژه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، همچنین تاکید کرد: در این ایام به دلیل فشار کاری ناشی از درمان بیماران کرونایی هیچ کار اورژانسی تعطیل نشد و در کنار مراقبت از بیماران کرونایی، اعضای گروه به وظایف روتین و اورژانسی و خدمت رسانی به سایر بیماران نیز پرداختند.

به گفته وی، تمامی اعمال جراحی اورژانس نظیر سزارین، شکستگی‌ها، آپاندیسیت، تروماهای مختلف، قلبی و عروقی اورژانس، کودکان و نوزادان با حضور فعال متخصصان بیهوشی در این ایام انجام پذیرفت.

همچنین تعداد قابل توجهی از اعضای هیئت علمی گروه همزمان با ارائه خدمات پزشکی و درمان بیماران مبادرت به تهیه و تدوین محتواهای آموزشی و مستندات علمی مورد نیاز جامعه کردند.

دباغ با اشاره به ابتلای تعدادی از اساتید و دستیاران بیهوشی در حین مراقبت از بیماران کرونایی، گفت: این عزیزان با توجه به نیاز مجموعه و بیماران به خدمات آنان سعی کردند در اسرع وقت پس از بهبودی مجدد خدمات خود را از سر بگیرند که این موضوع نیز شایسته تقدیر است.

به گفته وی، تمام اعضای گروه بیهوشی و دستیاران هر روز و بدون هیچ تعطیلی در مراکز درمانی دانشگاه فعالانه و خالصانه حضور دارند. در این ایام در بسیاری از بیمارستان‌ها بخش‌های اورژانس و آی سی یو جداگانه ای برای مراقبت از بیماران کرونایی راه اندازی شده است که اساتید و دستیاران بیهوشی در این بخش‌ها مستقر شده و همکاری‌های گسترده‌ای را درمان بیماران دارند.

دباغ خاطرنشان کرد: اغلب بیماران کرونایی با علائم حاد تنفسی نظیر تنگی نفس و سرفه به اورژانس مراجعه می‌کنند و نیازمند حمایت و مراقبت‌های تنفسی هستند. بنابراین اتندها یا رزیدنت‌های بیهوشی پای ثابت درمان و مراقبت از این بیماران هستند از وقتی که به اورژانس مراجعه می‌کنند تا به آی سی یو منتقل شده و تحت مراقبت‌های کمک تنفسی نظیرBIPAP، لوله گذاری و تنفس مکانیکی و ونتیلاتور و یا در مواردی دستگاه اکمو قرار گیرند.

وی افزود: البته در دنیا اکثر بیماران به اکمو جواب ندادند اما ما مواردی داشتیم که به این مکانیسم درمانی به خوبی پاسخ دادند.

دباغ با اشاره به تلاش‌های خستگی ناپذیر کادر درمان در راه نجات جان هموطنان، این ایام و لحظات را مملو از خاطرات تلخ و شیرینی برشمرد که در کارنامه نظام سلامت همواره به یادگار خواهند ماند.

وی، اخبار ناگوار درگذشت تعدادی از اساتید و همکاران خط مقدم مبارزه با کرونا را جزو خاطرات تلخ این ایام ذکر کرد و ضایعه درگذشت دکتر پیروی استاد پیشکسوت و از رؤسای پیشین دانشگاه را از جمله این خاطرات تلخ برشمرد.

بهبودی بیماران شیرین‌ترین خاطره این ایام است

وی بهبودی و عافیت کامل همکاران و بیماران مبتلا به کرونا را از جمله خاطرات شیرین این ایام عنوان کرد که خستگی را از جان و دل کادر درمان زدوده و باعث ایجاد روحیه و دلگرمی و امید می‌شود به ویژه بهبودی کادر درمان و دستیارانی که در راه خدمت به بیماران دچار بیماری شده اند.

بهروز فرزانگان رئیس بخش بیهوشی بیمارستان مسیح دانشوری که این روزها یکی از مراکز مهم درمان بیماران کرونایی است، پزشک دیگری است که برای شنیدن تجربیاتش در مدت شیوع این بیماری سراغ او رفتیم.

وی درباره حال و هوای کادر درمانی این مرکز، به ویژه متخصصان بیهوشی گفت: در این بیمارستان همدلی و همکاری بسیار زیاد است، به خصوص در میان پرسنل پرستاری و همچنین پزشکان در رشته‌های مختلف.

فرزانگان ادامه داد: همکاری بسیار خوبی بین متخصصان شاخه‌های مختلف بیهوشی از جمله آی سی یو و قلب وجود دارد.

وی با بیان اینکه متخصصان سایر رشته‌ها از جمله عفونی، ریه و قلب نیز همچون سایر هم قطاران خود برای نجات جان بیماران مبتلا با جان و دل در حال تلاش اند، افزود: حتی اکنون که تعطیلات عید نوروز فرا رسیده، پزشکان از جمله اتندها همچون روزهای عادی در تمامی بخش‌ها حضور دارند و به صورت شبانه روزی در حال سرویس دادن به بیماران اند.

فرزانگان، وضعیت فعلی بیمارستان از نظر مدیریت را نسبت به روزهای ابتدایی شیوع بیماری بسیار بهتر و منظم تر ارزیابی کرد و گفت: رسیدگی به پرسنل بیمارستان در حال حاضر نسبت به روزهای نخست بسیار بهتر شده و تحمل شرایط سخت کاری برای کادر بیمارستان را راحت تر کرده است.

وی با آرزوی پایان یافتن شیوع این بیماری و بازگشت آرامش به مردم، درباره روحیه کادر درمانی این بیمارستان نسبت به نگرانی از ابتلاء به ویروس اظهار کرد: با وجود اینکه تعدادی از پزشکان این بیمارستان به بیماری دچار شدند اما کادر درمان روحیه بسیار خوبی دارند و با انگیزه بسیار بالا فعالیت می‌کنند.

ویروسی که کادر درمان را هم بی نصیب نمی‌گذارد

حین پیگیری برای یافتن متخصصان بیهوشی جهت مصاحبه، نام پریسا راجی رزیدنت سال اول رشته بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را شنیدیم، پزشکی که متأسفانه در جریان خدمت رسانی به بیماران کرونایی، خود نیز به این ویروس موذی دچار شده و مدتی است خود را در منزل قرنطینه کرده تا بیماری از تنش رخت بندد.

تلفنی با او تماس گرفتیم تا ضمن قدردانی از خدمات ارزشمند و تلاش‌های خالصانه اش از حال و احوالش با خبر شویم؛ با اینکه بعد از گفتن هر جمله کوتاه چند باری سرفه می‌کرد و مشخص بود هنوز نبردش با ویروس پایان نیافته با خوشرویی به گفت و گو با ما پرداخت.

راجی که ورودی سال ۹۸ دانشگاه است و در بیمارستان امام حسین (ع) مشغول است، از نخستین روزهای شیوع کرونا همپای سایر کادر درمان به درمان بیماران پرداخته است.

وی درباره شرایط بیمارستان و نحوه ابتلایش توضیح داد: با توجه به تعداد بالای بیماران و حجم بالای کار، روز ۲۱ اسفندماه با تب و تنگی نفس متوجه بیماری خود شدم.

این رزیدنت پر تلاش که دو روز نیز کارش به تنفس با کمک دستگاه اکسیژن بیمارستان کشیده است، وضعیت جسمانی خود را رو به بهبود عنوان کرد و گفت: از روزی که از بیمارستان مرخص شدم خود را در خانه قرنطینه کردم تا به چرخه انتقال ویروس کمک نکنم.

ابتلایم را از خانواده پنهان کردم

از راجی درباره نگرانی‌های اعضای خانواده نسبت به وضعیتش پرسیدیم و او گفت: با توجه به وضعیت فعلی متأسفانه و یا خوشبختانه من تنها زندگی می‌کنم و خانواده ام در شیراز اند، در روزهای اول برای اینکه خانواده ام نگران نشوند درباره بیماری ام به آنها چیزی نگفتم و سعی کردم خودم اوضاع را پیش ببرم.

وی ادامه داد: بعد از چند روز که حالم بهتر شد و توانستم راحت تر نفس بکشم به آنان اطلاع دادم و با وجود نگرانی و ناراحتی بسیارشان خواهش کردم برای مراقبت از من نیایند، زیرا بسیار مصمم بودم قرنطینه را اصولی رعایت کنم و من هم از کسانی نباشم که به سیکل معیوب انتقال بیماری کمک می‌کنند.

از این رزیدنت درباره علاقه به حرفه اش پرسیدیم و او بعد از یکی دو سرفه کوتاه گفت: بسیار به شغلم علاقه مندم و هرگز آن را رها نمی‌کنم.

راجی با ابراز امیدواری نسبت به غلبه بر این ویروس گفت: امیدوارم با کمک یکدیگر هرچه زودتر این بیماری پایان یابد، زیرا در این مدت افراد زیادی رنج کشیده اند و امیدوارم این تلاش‌ها در نهایت به نتیجه برسد.

حمید احمدی رزیدنت سال چهارم رشته بیهوشی دانشگاه که روزهای زیادی در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری به بیماران کرونایی رسیدگی کرده است، پزشک دیگری است که با او گفتگو کردیم.

از وی درباره شرایط و سختی‌های کارش سوال کردیم و دکتر احمدی به نکته‌ای اشاره کرد که شاید این روزها کمتر به آن توجه کنیم.

شرایطی که خوردن و آشامیدن را هم غیرممکن می‌کند

این روزها تصویر کادر درمانی را با لباس‌های یک سره ایزوله، ماسک و عینک مخصوص بر صورت که گاهی حتی تشخیص جنسیت فرد را از روی ظاهر غیر ممکن می‌کند در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها زیاد دیده ایم، اما پوشیدن این لباس‌ها که اکنون برای کادر درمان درگیر با بیماران کرونایی حیاتی و اجباری است، فقط یک لباس فرم ساده نیست، به گفته احمدی، پوشیدن این لباس‌ها در ساعات طولانی کار راحتی نیست، زیرا زمانی که این لباس را بر تن دارید، علاوه بر تحمل گرما، حتی نمی‌توانید آب بنوشید، بلکه برای خوردن و آشامیدن باید اول این لباس را از تن خارج کنید.

این رزیدنت با اشاره به زحمات و کار پر مسئولیت پرسنل بیمارستان از جمله پرستاران و کادر آی سی یو، اظهار کرد: با توجه به نوپدید بودن این بیماری، در روزهای ابتدایی با کمک اساتید دائم در حال مطالعه مقالات جدید برای یافتن بهترین داروها و روش‌های درمانی بودیم.

یک نفس؛ فاصله مرگ و زندگی

وی با بیان اینکه متخصصان بیهوشی در حین لوله گذاری برای بیماران بسیار در معرض هوای آلوده ناشی از تنفس بیمار قرار دارند، گفت: حتی بیمار بدون آنکه سرفه کند می‌تواند فضا را با تنفس خود آلوده کند و کار کردن در چنین شرایطی بسیار خطرناک است، اما تمامی همکاران من و اساتید در این مدت تمام وقت به ویزیت بیماران پرداختند و هرگونه مشاوره و یا درمان مورد نیاز را در اختیار قرار دادند.

احمدی با بیان اینکه وضعیت فعالیت در بیمارستان‌های درگیر با کرونا بسیار طاقت فرسا است، افزود: علاوه بر کادر درمان، خانواده‌های آنان نیز در این مدت رنج بسیاری را متحمل می‌شوند.

وی با بیان اینکه نزدیک به ۶ ماه است که مادر خود را که در مشهد زندگی می‌کند، ندیده است، یادآور شد: علی رغم تمام دلتنگی برای اینکه به چرخه انتقال ویروس کمک نکنم به دیدن خانواده ام نرفته ام، اما تنهایی بسیار اذیت کننده است.

این رزیدنت با بیان اینکه زندگی کادر درمان حتی بعد از بیرون آمدن از بیمارستان نیز تحت تأثیر کرونا قرار دارد، افزود: در این مدت با هیچکس معاشرت نمی‌کنیم و تمام کارهای خود را تلفنی انجام می‌دهیم و تحمل این شرایط برای همه همکاران سخت است، به ویژه کسانی که مجبور اند از ارتباط با همسر، فرزند، پدر و مادر خود خودداری کنند.

احمدی ادامه داد: با وجود تمام این سختی‌ها تمامی کادر درمان هر کاری که از دستشان بر می آمده انجام داده اند تا بتوانند وضعیت را تا حدی کنترل کنند، زیرا هنوز نه درمان قطعی برای این ویروس وجود دارد و نه اطلاع دقیقی از روند آن داریم.

امروز وقت کمک است

وی با اشاره بر شرایط پر استرس کار کادر درمان از جمله متخصصان بیهوشی در این موقعیت گفت: در روزهای نخست به ما گفتند که در صورت عدم حضورتان نه پیگیری انجام می‌دهیم و نه غیبت و توبیخ برایتان در نظر می‌گیریم، اما بدانید الان وقت کمک کردن و نیاز به شما است.

احمدی ادامه داد: به خاطر قسم پزشکی و تعهد اخلاقی که به آن پایبندیم همه شرایط را پذیرفتیم و حالا هیچ منتی هم بر سر هیچکس نداریم.

وی با بیان اینکه تنها انتظار کادر درمان از مردم رعایت نکات و توصیه‌های بهداشتی است، گفت: در این صورت حجم کاری بیمارستان‌ها بسیار کمتر شده و کار کادر درمان کمی سبک تر می‌شود.

این روزها که چشم امید تمامی مردم به دستان شفابخش سفید پوشانی است که با وجود همه مشکلات و کمبودها متعهدانه برای نجات جان همنوعان زندگی خود را به چالش می کشند، در خانه ماندن بهترین راه قدردانی و سپاس از زحمات این تلاشگران عرصه سلامت و در نهایت شکست ویروس کرونا است.