صدای داس در بلوطستان زاگرس جنوبی پیچید/ سایه کشاورزی برسر جنگل

به گزارش سرای نور؛سال‌ها پیش مسافرانی که به سمت شهرستان کازرون در استان فارس در حال حرکت بودند جنگل‌های «دشت‌برم» را می‌دیدند که با انبوهی از درختان بلوط، جلوه‌ای بی‌بدیل از جغرافیای جنگلی عرضه می‌کرد.

از آن زمان سال‌ها گذشته و مصائب مختلفی جنگل‌های دشت‌برم را در برگرفته است، روزگاری سوسک‌های جوب‌خوار امان درختان را بریده بود و با کمک خشک‌سالی تیشه به ریشه بلوط‌ها می‌زد و اکنون درختان این بخش از زاگرس جنوب‌غربی باید شاهد کشت و زرع بومیان منطقه در لابلای درختان باشند.

دشت‌برم در ۲۰ کیلومتری کازرون، قسمتی از رشته کوه‌های زاگرس جنوب‌غربی بوده و یکی از بخش‌های متراکم جنگل‌های بلوط زاگرس را درخود جای داده است.

این منطقه دارای پوشش گیاهی و جانوری قابل ملاحظه‌ای بوده و علاوه بر بلوط، گونه‌های جنگلی دیگری همچون بادام کوهی، کیالک و ارژن را شامل می‌شود و نقش مهمی در تلطیف و اعتدال هوای مناطق جنوبی کشور داشته و به عنوان یک منطقه حفاظت‌شده و منطقه زیست‌کره به‌شمار می‌رود.

هرچند مسئولان معتقدند کشاورزان در حال کشت‌و‌زرع در زمین‌های زیرجنگلی و مربوط به املاک خود هستند اما خطر ورود به سطوح بیشتر جنگل و اراضی دولتی را رد نکرده و حتی اعلام کردند که پیش‌ازاین، تجاوز به جنگل‌ها برای باغ‌سازی و کشاورزی نیز منجر به ایجاد پرونده قضایی برای آن‌ها شده است.

فعالان محیط‌زیستی نیز در این راستا معتقدند که کشاورزی در این وضعیت خشک‌سالی به صلاح بلوط‌های زاگرس جنوبی غربی نیست و شرایط را برای احیا سخت‌تر می‌کند.

مدیرکل منابع طبیعی استان فارس در این رابطه به خبرنگارمهر گفت: بخشی از اراضی زیرجنگلی طبق قوانین و مقررات در مالکیت مردم بوده و این اداره‌کل هیچ‌گونه دخل‌وتصرفی ندارد.

مهرزادبوستانی افزود: در این راستا صاحبان این اراضی می‌توانند بدون دخل‌وتصرف در اراضی دولتی در زمین‌های خود نسبت به کشت محصولات اقدام کنند.

وی ادامه داد: اما متاسفانه طی چند سال گذشته شاهد بوده‌ایم که افراد به اراضی مربوط به دولت نیز ورود کرده و حتی با کشت محصول نسبت به از بین رفتن پوشش‌های گیاهی اقدام کرده‌اند.

مدیرکل منابع طبیعی استان فارس با اشاره به اقدامات این اداره کل برای برخورد با متخلفان اظهار داشت: در سال گذشته ۲۰۱ پرونده مربوط به این تصرف‌ها تشکیل و تعدادی از این پرونده‌ها منتهی به حکم شده و برخی نیز در جریان رسیدگی است.

بوستانی گفت: این پرونده‌ها به دلیل تصرف کشاورزان به عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل و با توجه ویژه دادستان شهرستان کازرون درحال رسیدگی است.

وی در خصوص مشکلات کشت در این عرصه‌ها و دشت برم اظهار داشت: این کشت‌ها از نظر اکوسیستمی تاثیر منفی بر شرایط منطقه به ویژه زادآوری درختان دارد.

کشت‌های دشت‌برم از نظر اکوسیستمی تاثیر منفی بر شرایط منطقه به ویژه زادآوری درختان دارد مدیرکل منابع‌طبیعی استان فارس افزود: با توجه به اینکه بذر درختان بلوط در جنگل می‌افتد، کشت‌های مستمر و شخم زدن‌ها باعث ازبین‌رفتن این بذر‌ها و در ‌‌نهایت کاهش زادآوری درختان می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه بخشی از اراضی این منطقه حفاظت شده مربوط به محیطزیست است، بیان کرد: اداره‌کل منابع‌طبیعی برای برخورد با افرادخاطی و جلوگیری از تخریب این عرصه‌ها از هیچ اقدامی دریغ نمی‌کند.

مدیرکل محیطزیست استان فارس نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: کشاورزان این منطقه عمدتا در زمین‌های مربوط به خود کشت می‌کنند و در صورت دخل‌و‌تصرف به اراضی دولتی، به طور حتم با آن‌ها برخورد می‌شود.

حمزه ولوی بیان‌کرد: به‌عنوان نمونه ۷۰ پرونده مربوط به این تصرف‌ها که مربوط به چند سال گذشته و منطقه حفاظت‌شده بود، تشکیل و به دستگاه قضایی ارسال شده است.

وی افزود: در حال حاضر نیز نقشه مستثنیات منطقه تهیه و با افرادی که قصد تصرف زمین‌های دولتی را داشته باشند به‌جد برخورد می‌شود.

دبیر موسسه ۱۳ فروردین با اظهار نگرانی از کشت گندم و عدس در جنگل‌های دشت برم به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه وضعیت تصرف اراضی دولتی در این منطقه بسیار نگران‌کننده هست از این رو باید سیستم مدیریت یکپارچه‌ای در منطقه اعمال شود.

علی‌اکبرکاظمینی اظهار داشت: متاسفانه با وجود بارندگی بسیارکم نیاز است که همین میزان آب وارد سفره‌های زیرزمینی شده تا در تابستان درختان بلوط مشکلی نداشته باشند اما همین میزان کم آب صرف کشاورزی در دشت‌برم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه هرکیلو گندم یک هزار و ۳۰۰ لیتر آب نیاز دارد، بیان کرد: با این روند کشاورزی در دشت‌برم، آبی به درختان بلوط نمی‌رسد و همین امر باعث ایجاد مشکلاتی برای درختان از جمله حمله سوسک‌های چوب‌خوار شده است.

دبیر موسسه ۱۳ فرودین گفت: وضعیت اکولوژیکی دشت‌برم بسیار وخیم است، درختان به شدت ضعیف شده‌اند و نیاز است تا سالیان سال هیچ‌گونه کشتی در این محدوده صورت نگیرد تا شاید اکوسیستم به تدریج بهبود یابد.

وی افزود: افزایش زمین‌های زیر کشت، تغییر کاربری‌ها و پدیده باغ‌سازی در حال رشد است در حالیکه در نقطه مقابل بلوط‌ها به شدت از کم‌آبی رنج می‌برند.

وضعیت اکولوژیکی دشت‌برم بسیار وخیم است، درختان به شدت ضعیف شده‌اند و نیاز است تا سالیان سال هیچ‌گونه کشتی در این محدوده صورت نگیرد وی با اشاره به اینکه باید حداقل به مدت ۵ سال اجازه کشت در این منطقه داده نشود، بیان کرد: در این راستا دولت باید به مدت پنج سال زمین‌های کشاورزی را از مردم اجاره کرده تا از این طریق اجازه کشت داده نشده و به تبع آن کشت‌های غیرقانونی نیز از بین می‌رود.

کاظمینی با تاکید بر اینکه یک درخت بلوط بر اساس ادعای اقتصاددانان اکوسیستم ۲۰۰ هزار دلار ارزش اقتصادی دارد، ادامه داد: در این خصوص باید مردم با این موضوعات که یک درخت بلوط از نظر اکسیژن، کربن و… چقدر موثر است آشنا شده و بدانند که از بین رفتن درختان بلوط زاگرس چه مشکلاتی را در حوزه‌های مختلف ازجمله فرسایش خاک، بیماری، ریزگرد و… دارد.

دبیر موسسه ۱۳ فروردین اظهار داشت: از بین رفتن این درختان در تغییر اقلیم، گرمای شدید و… موثر است علاوه بر این ۴۰ درصد از آب کشور توسط این جنگل‌های زاگرس تامین می‌شود که در صورت ادامه این روند در تامین آب نیز با مشکل روبه رو خواهیم شد.

وی با اشاره به اینکه یکی از اولین ذخیره‌گاه های زیست سپهر ارژن پریشان در حال نابودی است، ادامه داد: در کجای دنیا با ذخیره‌گاه زیست سپهر چنین رفتاری می‌کنند.

این فعال محیط زیست اضافه کرد: هرلحظه ممکن است که این ذخیره‌گاه از طرف یونسکو در لیست قرمز قرار گیرد و یا از لیست ذخیره‌گاه‌ها خارج شود.

به‌هرحال باید پیشگیری‌های لازم را برای کنترل کشاورزی منطقه انجام داد تا شرایط برای احیاء جنگل‌های دشت‌برم به‌طور کامل فراهم شود.

منبع:مهر