کارگران پای ساخت و سازها قربانی می‌شوند/ آموزش کارگران اجباری شود

به گزارش سرای نور؛ دل پری دارد؛ اما نه از آن دل پری‌هایی که فقط به حرف زدن و گلایه خلاصه شود. طی سال‌های گذشته همکاری او و دوستانش نشان داده که با وجود مشکلات فراوان می‌توان اثرگذار بود. می‌توان گلایه‌ها را آشکار کرد، می‌توان به گوش‌هایی که باید بشنوند، رساند.

عباس شیری،  عضو هئیت مدیره کانون کارگران ساختمانی استان قم از زندگی سخت کارگران می‌گوید. از حقوق‌های ناهمخان با گرانی و معیشت زندگی، از حوادث کار منجر به فوت و معلولیت کارگران، از وعده‌هایی که سال‌ها قرار بود انجام شود و هنوز در پیچ وتاپ مناسبت‌ها و راهروها مانده است.

در ابتدا می‌خواهیم از آمار و ارقام شروع کنیم، مدتی است اخباری در خصوص صدور کارت‌های مهارت کارگران ساختمانی شنیده می‌شود، وضعیت کارگران استان قم در این زمینه چگونه است؟

در حال حاضر حدود ۲۱ هزار کارگر واقعی در استان قم وجود دارند که کارت مهارت فنی و حرفه‌ای گرفته‌اند یا ثبت نام کردند. ۱۸ هزار نفر از کارگران ساختمانی استان تحت پوشش تأمین اجتماعی هستند، یعنی بیمه‌ای که ۲۰ درصد را کارفرما از طریق عوارض، ۳ درصد دولت و ۷ درصد را خود کارگر پرداخت می‌کند. این ۷ درصد ماهی ۷۰ هزار تومان است که برای کارت مهارت درجه سه پرداخت می‌شود. برای کارت‌های مهارت درجه یک و دو، ۱۰ تا ۲۰ درصد میزان پرداخت بیشتر می‌شود.

ما در اتحادیه کارگری استان ۶۰۰ کارگر که اطلاعی راجع به بیمه نداشتند وارد کلاس‌های مهارتی سازمان فنی و حرفه‌ای برای اخذ کارت حرفه‌ای کردیم و درحال حاضر بیمه هستند، ما حتی از کارگران بی‌سواد در پروژه‌ها نیز امتحان گرفته و برایشان کارت صادر کریم.

آیا این افراد فقط شامل ایرانی‌ها می‌شوند؟

بله این افراد کارگران ایرانی هستند، بین این‌ها و افراد ثبت نام شده پالایش صورت گرفته و کسانی که واقعاً در زمینه کارگری مشغول به کار هستند و به اصطلاح «کارگر واقعی» با تخصص کارگری ساختمان محسوب می‌شوند، شناسایی شدند.

هدف از این کار چه بود؟

تلاش ما این بود که از ورود افرادی که در این زمینه تخصص ندارند جلوگیری کنیم. در حال حاضر سامانه جامع تأمین اجتماعی در قم رونمایی شده و از همه کارگران ثبت نام شده بازرسی می‌شود و فقط کارگران واقعی مد نظر قرار می‌گیرند.

چرا برخی کارفرماها با وجود جرائم مختلف و حتی تاکید قانون همچنان پیش از رجوع به کارگر ایرانی با اتباع وارد کار می‌شوند؟

ما در تبصره ماده ۱۲۱ قانون کار داریم تا جایی که کارگر ایرانی می‌تواند مشغول به کار باشد نباید از اتباع استفاده شود، در حال حاضر نیز طرحی داریم برای مجلس شورای اسلامی که در هفته کارگر به خدمت نمایندگان استان قم ارائه کردیم اما هنوز به صحن علنی نرفته است. طرح ما در مورد ماده ۱۲۱ قانون کار است، نکته مهم این است که امسال رکود است و به همین دلیل نیز کارگران ما بیکار هستند، از طرفی دیگر اتباع به دلیل تأمین معیشت با کمترین حقوق مشغول‌اند و حتی بیمه هم گاها نمی‌خواهند و این به نفع کارگر ایرانی در شرایط بیکاری نیست.

در این شرایط کارفرما سود می‌کند؟

بازرس قانون کار می‌گوید کارگری که کارت مهارت و بیمه نداشته باشد اگر حادثه‌ای برایش پیش بیاید بیمه قبول نمی‌کند، این ضرر بزرگی برای کارفرما است و اگر کارفرماهای ما در حال حاضر از چنین کارگرانی استفاده می‌کنند به دلیل ناآگاهی است.

کارفرمایان باید بدانند که به دلیل استخدام کارگر غیرقانونی بازخواست می‌شوند

برای مثال در یکی از پروژه‌ها کارگری از آسانسور سقوط کرد و کارت کارگری و بیمه نداشت، بنابراین کارفرمای او باید جوابگو باشد. کارفرمایان باید بدانند که به دلیل استخدام کارگر غیرقانونی بازخواست می‌شوند و بازرسان اداره کار بر این امر نظارت دقیق دارند.

در زمینه مکان‌های حضور کارگران ساختمانی و میادین اقدامی کرده‌اید؟

در سال ۱۳۹۲ مصوبه شورای اسلامی شهر و استانداری پیرامون سامان دهی کارگران در میادین را پیگیری کردیم و از طرف مسئولان قول مساعد داده شد ۸ نقطه از شهر قم سازه سبک برای حضور کارگران احداث کنند و کارگران از نظر سرمایشی و گرمایشی تحت پوشش قرار گیرند، این خود عاملی برای مشغول به کار شدن کارگران واقعی و دارای مجوز است و به افزایش اعتماد عمومی منجر می‌شود، اما متأسفانه هیچ کدام از این سازه‌ها برای کارگران حاضر در میادین ساخته نشد.

این سازه‌ها می‌توانند وجاهت و سلامت کارگر را حفظ کنند، ما بارها گزارش دادیم که ‌شأن کارگران زحمت کش با سرمیدان ایستادن از بین می‌رود. از سوی دیگر این ایستادن در میادین خود موجب افزایش معضلات اجتماعی است و علاوه بر آن موجب ادغام کارگران سایر مناطق کشور و شهرهای مختلف با کارگران ساکن قم می‌شود.

مسئولان همواره از کاهش نرخ تورم صحبت می‌کند، آیا این کاهش تورم به زندگی کارگران هم رسیده است؟

در حال حاضر حقوق کارگران در هر بخشی که فکرش را بکنید اصلاً با معیشت آن‌ها و حداقل شرایط زندگی در ایران سازگار نیست، به خصوص که سال گذشته شاهد رکود زیادی بوده و هستیم و کارگران مجبورند با سیلی صورت خود را سرخ نگهدارند، حتی ما کارگرهایی داریم که از ۸۰۰ هزار تومان نیز کمتر حقوق می‌گیرند. کارگران اگر فصلی باشند روزی ۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند و این افراد در فصل‌های پاییز و زمستان شاید فقط یک هفته کار داشته باشند.

در ۱۲ ماه کل سال میانگین روزهای کاری کارگران ما به طور ماهانه ۱۲ یا ۱۳ روز بیشتر نیست، در خوشبینانه ترین حالت این آمار به ۱۷ روز می‌رسد. حقوق کارگران ساختمانی بیمه شده هم به دلیل اینکه کارفرمای مستقیم ندارند طبق قانون کار نیست.

این‌ها همه در حالی است که کاهش تورم تنها به شکل اسمی وجود دارد، هرساله وعده عیدی و تسهیلات به جامعه کارگری داده می‌شود اما در واقع خبری از عملی شدن این وعده‌ها نیست.

همانطور که خودتان بهتر از سایرین مطلع هستید هرساله شاهد بروز حوادث شغل کارگری به خصوص کارگری ساختمان هستیم، آیا در این زمینه اقدام تاثیرگذاری صورت گرفته است؟

خوشبختانه در حال حاضر حوادث منجر به فوتی در جامعه کارگری قم کاهش یافته است. هرچند بازرسی‌ها برای بعد از حادثه وجود دارد اما ما با این کار مخالفیم، به نظر ما اگر پروژه‌ای در حال ساخته شدن است باید در حین کار و قبل از حادثه بازرسی انجام شود.

باید سطح زندگی کارگران را ارتقا دهیم، بسیاری حوادث حین کار به دلیل دغدغه‌های ذهنی کارگران است که ایجاد می‌شود

مشکل مهم این است که در حال حاضر با کمبود بازرس مواجه هستیم و ۱۱ نفر بازرس به همه پروژه‌ها نمی‌رسند. درگذشته ما ۲۵ نفر را برای همراهی با بازرسان آموزش دادیم که این افراد از قبل به کارگران و کارفرمایان اطلاع رسانی کرده و با صدور اخطار کتبی و نهایتاً پلمپ پروژه، موجب کاهش حوادث کار می‌شدند.

اجباری شدن آموزش‌ها برای کارگران باید ضروری باشد، ما باید سطح زندگی کارگران را ارتقا دهیم تا حوادث کمتر شود، بسیاری حوادث حین کار به دلیل دغدغه‌های ذهنی کارگران است که ایجاد می‌شود.

هزینه درمان و غرامت بیماری چند ماهی است که انجام می‌شود. کارگری که حادثه می‌بیند باید در همان صحنه و لحظه حادثه، تحت درمان اورژانس قرار گیرد، همچنین باید پرونده با تأیید هیئت تشخیص تشکیل شده و در تمام ایام بیماری نیز سازمان تأمین اجتماعی هزینه درمان را تقبل کند.

رتبه استان قم در حوادث کاری چند است؟

استان قم در گذشته بین رتبه ۱ یا ۲ حوادث کاری را داشت، اما در حال حاضر به دلیل پیگیری‌های صورت گرفته توسط مجموعه کانون‌های کارگری استان این رتبه به جایگاه ۱۲ در کشور رسیده است.

آماری از این حوادث در اختیار دارید؟

آمار وجود دارد، برای مثال در سال گذشته هزار و ۴۰۰ نفر و سال قبل آن هزار و ۸۰۰ نفر از کارگران ساختمانی در کشور حین انجام کار فوت کردند. به طور میانگین بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ قریب به ۱۰ هزار کارگر ساختمانی در حوادث ناشی از کار فوت کردند، این آمار را به نقل از آقای اصابتی، مدیر کل بازرسی وزارت تعاون و رفاه و اموراجتماعی کشور نقل می‌کنم.

این آمار به جز صدمه دیده‌های حوادث کاری است. ما به دنبال مقصر نیستیم، بلکه به دنبال بهبود شرایط ایمنی کارگران هستیم. چرا باید به راحتی از سقوط یک کارگر ساختمانی حرف بزنیم؟ اگر این آمار صحیح نیست چرا اخبار آن منتشر می‌شود؟ و اگر صحیح است پس چرا اقدامی صورت نمی‌گیرد؟

به عنوان سؤال پایانی اینکه راه حل کاهش این حوادث را چه می دانید؟

نکته مهم این است که فوت هر کارگر تبعات زیادی برای کشور و خانواده‌اش دارد؛ بنابراین باید برای کارگران و کارفرمایان اهرم‌های اجباری وضع شود تا شاهد کاهش هر ساله حوادث به میزان زیادی باشیم، تجربه نشان داده این اهرم‌ها جواب می‌دهد و تا زمانی که لازم است نیز باید با قدرت و حمایت مسئولان وجود داشته باشند، همچنین اجباری شدن آموزش‌های ایمنی برای کارگران ضروری است. همچنین بهبود شرایط زندگی کارگران افزایش بهره وری آن‌ها را در پی دارد.

منبع:مهر