اردوی کتاب در شهر آفتاب

سرای نور؛حالا دیگر هر ساله اردیبهشت‌ماه که می‌رسد همه فرا رسیدن موسم بازگشایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را انتظار می‌کشند حتی اگر اردیبهشتی باشد که همه در آن انتخابات ریاست جمهوری را هم تجربه خواهند کرد. انتخاباتی که برخلاف تصور اولیه مبنی بر سرد بودن حالا روزهای داغی را پشت سر می‌گذارد و کاندیداها و نمایندگان‌شان مشغول تلاش شبانه‌روزی برای جلب افکار عمومی به سمت کاندیدای مورد نظرشان هستند. سی‌امین نمایشگاه کتاب تهران حالا در چنین فضایی دوباره به سراغ علاقه‌مندان و مخاطبان خود آمده است. نمایشگاه کتاب حالا دیگر صرفاً یک رویداد تخصصی حوزه نشر نیست. یک آیین اجتماعی سالانه است که لذت چشیدن یک تجربه فرهنگی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.

سی‌امین دوره نمایشگاهی که نخستین دوره‌اش در سال ۱۳۶۶ برگزار شد، روز گذشته با حضور آقایان علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی و سیدرضا صالحی‌ امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در محل شهر آفتاب تهران افتتاح شد. نمایشگاهی که تاکنون دو بار سابقه اسباب‌کشی و نقل و انتقال را در کارنامه خود ثبت کرده است.

نمایشگاه از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۵ به مدت ۱۹ سال در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شد. از سال ۱۳۸۶ و در دولت نهم، این نمایشگاه به محل مصلای امام خمینی؟ره؟ تهران نقل مکان کرد. نقل مکانی که البته چندان هم بی‌دردسر نبود. مصلی در آن زمان بیش از آنکه به مصلی یا حتی مکانی برای برگزاری نمایشگاه شبیه باشد به یک کارگاه ساختمانی شباهت داشت.

همین مساله هم باعث شد تا ناهماهنگی‌های اجرایی، نارضایتی‌هایی را برای ناشران و شرکت‌کنندگان ایجاد کند.
ناشران و علاقه‌مندان به مدت ۹ سال با قدم‌زدن در راهروهای مصلی، نمایشگاه‌گردی خود را تجربه می‌کردند تا اینکه در سال ۱۳۹۵ با تکمیل مجموعه شهرآفتاب تهران، نمایشگاه برای بار دوم اسباب‌کشی کرد و به شهرآفتاب رفت. انتقالی که در ابتدا تصور کاهش اقبال مردم به نمایشگاه را در ذهن تداعی می‌کرد اما در نهایت آنچه در پایان دوره قبل مشاهده شد، افزایش میزان بازدیدکننده از نمایشگاه بود. حالا در چنین شرایطی، نمایشگاه وارد دوره سی‌ام خود شده است.

مراسم افتتاحیه دیروز با حضور رییس مجلس برگزار شد. نکته جالب عدم حضور رییس‌جمهور در مراسم افتتاحیه بود. معاونت فرهنگی وزارت ارشاد از یکی، دو روز قبل از افتتاح نمایشگاه اعلام کرده بود که مراسم افتتاحیه با حضور علی لاریجانی برگزار خواهد شد. این عدم حضور وقتی جالب‌تر می‌شود که در نظر داشته باشیم در سه دوره قبلی نمایشگاه در سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۵ این نمایشگاه با حضور رییس‌جمهور افتتاح شده است. احتمالاً روحانی برای تبلیغات انتخاباتی خود روزهای شلوغی را از سر می‌گذراند که امکان حضور در نمایشگاه را نداشته است.

آقایان مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، انتیمو چزرو معاون وزیر میراث فرهنگی و فعالیت‌های فرهنگی کشور ایتالیا و جمعی دیگر از مسوولان فرهنگی، از دیگر چهره‌های حاضر در مراسم افتتاحیه بودند. به گزارش ایسنا، لاریجانی در بخش‌هایی از سخنان خود گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی توجه رهبران جمهوری اسلامی ایران به حوزه علمی بسیار بوده و دامنه آن را وسیع دیده‌اند و با پیگیری‌های جدی که داشته‌اند، زمینه رشد را فراهم کرده‌اند. در واقع پرش‌های علمی ایران خوب و ارزشمند بوده اما برخی چون جنبه تبلیغاتی داشته، بیشتر به چشم آمده است.

رییس قوه مقننه همچنین طبق آنچه رسانه‌ها مخابره کرده‌اند، اشاراتی هم به حوزه چاپ و سرمایه‌گذاری در این فضا داشته و گفته است: بسیاری از چاپخانه‌ها فرسوده شده‌اند و اگر لازم باشد، به صندوق توسعه ملی سفارش می‌کنیم که کمک‌هایی انجام شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم از دیگر افرادی بود که در افتتاحیه این مراسم صحبت کرد. به گزارش مهر، او در بخشی از صحبت‌هایش با اشاره به آمارهای چند سال اخیر در حوزه نشر گفته است: در سال ۱۳۹۱، تعداد ۶۱هزار و ۱۵۱عنوان کتاب، در سال ۹۲ تعداد ۶۶ هزار ۵۱۴ عنوان کتاب، در سال ۹۳ تعداد ۷۳ هزار و ۸۱۲ عنوان کتاب، در سال ۹۴، ۸۱ هزار و ۳۲۷ عنوان کتاب و در سال ۹۵، ۸۸ هزار و ۵۰۴ عنوان کتاب در ایران منتشر شده است.

صالحی امیری اشاراتی هم به برگزاری نخستین دوره نمایشگاه در سال ۶۶ داشته و افزوده است: نخستین دوره از نمایشگاه کتاب با حضور ناشرانی از ۳۲کشور در همان روزها برگزار شد و این نشان می‌دهد تا به امروز که شاهد سی‌امین دوره هستیم، هیچ حادثه‌ای نتوانسته این نمایشگاه بزرگ را به تعطیلی بکشاند. برگزاری نمایشگاه در آن روزها و استمرار آن بهترین گواه در نظام جمهوری اسلامی است چرا که ۳۰ سالگی بهترین سن برای رشد و تعالی است.

نکته جالب‌تر اما در این میان وعده ضمنی وزیر ارشاد برای واگذاری نمایشگاه سال آینده به صنوف است. او با در نظر گرفتن این نکته که دولت فعلی نهایتاً تا انتهای تابستان برقرار است، اظهار آمادگی کرده است که کلید برگزاری نمایشگاه در سال آینده به صنوف تخصصی حوزه نشر واگذار شود. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که سیدرضا صالحی امیری برای تکیه زدن بر مستند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاییز گذشته، به حسن روحانی برنامه پنج ساله داده بود. با این احتساب در نظر آقای وزیر، حسن روحانی همچنان رییس‌جمهور دولت دوازدهم و او نیز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این کابینه خواهد بود.
در این مراسم همچنین، انتیمو چزرو معاون وزیر میراث فرهنگی و فعالیت‌های فرهنگی کشور ایتالیا سخنانی را ایراد کرد. ایتالیا به‌عنوان مهمان این دوره نمایشگاه کتاب در شهرآفتاب حضور دارد.