سهم تئاتر از بازار کتاب ایران

سرای نور؛اداره کل هنرهای نمایشی در آغاز نمایشگاه بین‌المللی گزارشی از سهم کتاب تئاتر در این آوردگاه منتشر کرده است. طبق این گزارش در بخش عمومی نمایشگاه امسال ۴۸۹ عنوان کتاب در زمینه‌های تئوری، نقد و تاریخ تئاتر و ۱۱۶۳ عنوان نمایشنامه توسط ناشران مختلف عرضه می‌شود تا در مجموع ۱۶۵۲ عنوان کتاب در حوزه هنرهای نمایشی در اختیار تئاتردوستان قرار گیرد.

براساس این گزارش در بخش دانشگاهی تنها ۴۰ عنوان کتاب در زمینه‌های تئاتر، نمایش و نمایشنامه در ۲۰ غرفه از انتشارات دانشگاهی این نمایشگاه عرضه می‌شود. بیشترین سهم این بخش از آن انتشارات سمت است و به نظر می‌رسد نقش دانشگاه هنر تهران و دانشگاه تهران در این مهم صفر است. نشرهای چاپار، مرکز دانشگاهی، آیندگان، راش، آموزشی تألیفی ارشد، مبتکران، دیباگران تهران، ارشد، دانژه، دانشگاه شهید باهنر کرمان، رهنما، دانشگاه سمنان، جهاد دانشگاهی، مرکز نشر دانشگاهی، آیندگان، مؤلفان فرهیخته، نوآور، نور علم و آوای دانش گستر آثاری در زمینه تئاتر به چاپ رسانده‌اند. این مهم در حالی رخ می‌دهد که ظرفیت دانشگاهی در حوزه تئاتر در سال‌های اخیر به شکل قابل‌توجهی رشد داشته است و این رشد متناسب با رشد بازار نشر نیست.

در بخش کودک و نوجوان نمایشگاه ۱۲۵ نمایشنامه و ۱۶ عنوان کتاب تئوری و تاریخی با موضوع نمایش عرضه شده است که دال بر گسترش تئاتر در نسل جدید جمعیتی است. انتشارات سروش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدرسه برهان، سبزان، دیبایه، فرهنگ مردم، ماهی، غنچه، نغمه نو، براق و… آثار متعددی در زمینه تئاتر منتشر کرده‌اند. دو ناشر نخست در کنار نشر ماهی و یدیبایه در سال‌های اخیر رقابت خوبی در جلب توجه کودکان به تئاتر داشته‌اند.

در بخش عمومی وضعیت به گونه دیگر است. به شکل آماری تعداد کتاب‌ها براساس ناشر به شرح زیر است:

نشر آرون پنج عنوان کتاب شامل دو عنوان نمایشنامه که همگی محصول سال‌های ۹۰، ۹۱ و ۹۳ است.
نشر افراز ۱۵۰ عنوان نمایشنامه و ۳۰ عنوان کتاب تئوری تئاتر که تا سال ۹۳ وارد بازار کتاب شده‌اند.
نشر روزبهان ۷ عنوان نمایشنامه که پیش از سال ۹۵ منتشر شده‌اند.
نشر ثالث ۴ عنوان نمایشنامه که تا سال۹۲ چاپ شده است.
انتشارات نمایش ۶۲ عنوان کتاب تئوری تئاتر، تاریخ نمایش و نقد تئاتر به همراه ۵۷ عنوان نمایشنامه که شامل آثار چاپ شده از سوی این نشر تا پایان سال ۹۵ می‌شود.
نشر بوتیمار ۳۰ عنوان نمایشنامه که تا سال ۹۵ وارد بازار کتاب شده است.
نشر بیدگل ۳۹ عنوان کتاب تئاتری و نمایشنامه که تا سال ۹۵ منتشر شده‌اند.
نشر روشنگران و مطالعات زنان چهار عنوان از نمایشنامه‌های بیضایی منتشر شده به سال ۹۴ را عرضه می‌کند.
نشر ساقی در سال ۹۵ کتابی با عنوان «بیست کهن الگوی پیرنگ» را وارد بازار کتاب کرده که در نمایشگاه امسال نیز ارائه شده است.
انتشارات سوره مهر ۴۸ عنوان کتاب در حوزه تئاتر دارد و در سال ۹۵ تنها یک عنوان نمایشنامه به چاپ رسانده است.
نشر ققنوس ۱۸ عنوان نمایشنامه عرضه می‌کند.
کتاب آبان دو عنوان کتاب «ربایش در نیمه شب» چاپ سال ۹۴ و «کتاب سواد بصری در طراحی صحنه تئاتر» چاپ ۹۳ روی پیشخوان دارد.
نشر کتاب نیستان نیز ۲۵ عنوان نمایشنامه عرضه می‌کند که همگی متعلق به سال ۹۳ به قبل است .
نشر مروارید ۱۰ عنوان کتاب در زمینه کتب تئاتری و نمایشنامه همگی متعلق به ماقبل از سال ۹۳ عرضه می‌کند.
نشر مرکز نیز چهار عنوان نمایشنامه همگی متعلق به سال ۹۰٫
انتشارات نگاه با ۱۷ عنوان نمایشنامه آثار ساعدی را منتشر کرده است
نشر قطره با ۳۳۴ عنوان نمایشنامه و کتاب تئوری تئاتر به نمایشگاه آمده است.
نشر نی ۴۰ عنوان کتاب تئاتری دارد و برای سال ۹۶ چاپ جدیدی از نمایشنامه «پیکر زن همچون میدان نبرد» را بازنشر کرده است. از ۳۵ نمایشنامه این ناشر ۶ نمایشنامه تنها در سال ۹۵ منتشر شده‌اند.
نشر نیلا ۴۰۴ عنوان نمایشنامه خود را عرضه کرده و در سال ۹۵ اثر چاپ شده‌ای در این حوزه ندارد.
نشر نیلوفر که ۲۱ عنوان کتاب تئاتری دارد برای نمایشگاه امسال کتاب «فاوست، تراژدی» را معرفی کرده است.

، کتاب سبز، نظری، مانوش، نباتی، کتاب مس و نامک، توس، شورآفرین، نقش و نگار، کنکاش، شاملو، تفتان، دفتر نشر معارف، فرهنگ ایلیا، مؤسسه تألیف ترجمه و نشر آثار هنری متن، ماهابه، نارین رسانه، پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، دایره، فرهنگ جاوید، هاوژین، دارخوین، موسسه نگارش الکترونیک و طهوری نیز را در تئاتر عرضه می‌کنند.

در پایان باید گفت در زمینه تئاتر در سال ۹۶ تنها ۱۳ عنوان کتاب نمایشنامه منتشر شده است. نشر حکمت «تئاتر معاصر، آمریکای معاصر» و نشر اقلیما «آرسن‌لوپن»، نشر ترانه نمایشنامه‌های اوژن یونسکو با نام‌های «تشنگی و گشنگی» – ژیشتر منتشر شده است – و «قاتل بدون مواجب» و نشر پوینده «تصویر زیبا» یاسمینا رضا و «خفه شو عزیزم» نوشته محمد صالح علا ارائه کرده‌آند.

آکادمی کتاب «خسیس» مولیر – نسخه قدیمی آن را انتشارات علمی فرهنگی منتشر می‌کند – و مهر نوروز با نمایشنامه «سروده‌های نوجوانی که رژه رفتن را از رکسانا بیشتر دوست داشت» علیرضا کوشک جلالی، نقش و نگار «شهر غصه» علیرضا نبویان و جهان کتاب دو نمایشنامه «وسوسه» نوشته واسلاو هاول و «چکاوک» نوشته ژان انوی را معرفی کرده‌اند.