سرای نور؛بهعبارت دیگر دو معیار مرد بودن و سفیدپوست بودن بهطور مستقیم و غیرمستقیم بر روی پرده سینماها و حتی پشت پرده آثار سینمایی بهعنوان ویژگیهای برتر و برتریبخش تعیینکننده خروجی سینما و مخاطبین رسانه هستند. براساس مقالهای تحتعنوان «بررسی پدیده نابرابری در هفتصد فیلم هالیوودی» که در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام شد، وضعیت تبعیض نژادی و جنسیتی در سینمای هالیوود در بحرانیترین حالت ممکن قرار دارد. حال نگاهی از جنس آمار و ارقام به بخشهای مختلف این مقاله میاندازیم.
براساس این تحقیق، در هفتصد فیلم پرفروش سینمای هالیوود که بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ تولید شده، تنها سیدرصد از افرادی که گفتن دیالوگهای مهم را برعهده داشتند، زن بودند. این مسئله زمانی مهمتر میشود که عمده بازیگران زن، دستاویز نگاه جنسی کارگردان یا فیلمنامهنویس میشوند. برای مثال در فیلمهای تولیدشده در سال ۲۰۱۴ حتی یک بازیگر زن بالای ۴۵ سال ایفای نقش اصلی را برعهده نداشته است. بهعبارت دیگر، زنان ۴۰ تا ۶۴ساله تنها مجال ایفای نقشهای حاشیهای را پیدا میکنند که این مسئله زندگی کاری این رده سنی از هنرمندان مؤنث را بهشدت تحتتأثیر قرار میدهد. البته ناگفته نماند که در ششماه دوم سال ۲۰۱۵ زنان مسن و مشهوری همچون «مریل استریپ» با پیشنهادهای کاری متعددی روبهرو شدند، اما سر سایر زنان در گروه سنی مشابه که از شهرت کمتری برخوردار بودند، طبق معمول بیکلاه ماند.
زنان ابزاری برای برهنگی
علاوهبر این، زنان با اختلاف بسیار زیادی بیشتر از مردان در معرض نمایش جنسی قرار گرفتهاند و طبق آمار در سال ۲۰۱۴، ۹/۲۷درصد از زنان با پوشش مبتذل و برانگیزاننده جنسی درمقابل دوربین ظاهر شدند؛ حال آنکه این رقم برای مردها تنها ۸درصد بوده است. در مورد برهنگی کامل نیز آمار بازیگران زن نسبت به بازیگران مرد ۴/۲۶ به ۱/۹ بوده است. اما زنندهترین قسمت ماجرا اینجاست که دختران نوجوان در رده سنی ۱۳ تا ۲۱ سال به همان اندازه بهعنوان ابزار نمایشی جنسی مورد استفاده قرار گرفتهاند که زنان ۲۱ تا ۳۹ سال. صدای منادیان دروغین آزادی زنان زمانی خفه میشود که متوجه میشوند زنان عملاً نقش مهمی در گرداندن سینمای هالیوود ایفا نمیکنند، چراکه در سال ۲۰۱۴ تنها ۸/۱۵درصد از نویسندگان، کارگردانان و تهیهکنندگان فیلمهای تولیدشده زن بودهاند! بهعبارت دقیقتر تنها دو فیلم از صد فیلم برتر ساختهشده در این سال، ساخته کارگردانان زن بوده است! این رقم در سالهای قبل از این نیز از دو یا سه نفر تجاوز نکرده بود و جمعاً از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ تنها ۲۸ کارگردان زن در ساخت ۱۰۰ فیلم برتر هرسال نقش داشتند که از میان آنان نیز تنها سه نفر سیاهپوست بودهاند.
با تمرکز بیشتر بر سینمای رنگینپوستان متوجه میشویم که ۷۳درصد از بازیگران فیلمهای تولیدشده در سال ۲۰۱۴ سفیدپوست بودهاند و بازیگران لاتین، سیاهپوست، آسیایی و… همواره در حاشیه بودهاند، ضمن اینکه تنها ۷/۴درصد از کارگردانان صد فیلم برتر سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ سیاهپوست بودهاند؛ یعنی از میان هفتصد فیلم بررسیشده در تحقیق مذکور، تنها ۴۵ فیلم به کارگردانان سیاهپوست تعلق داشتهاند که از میان این سیاهپوستان نیز تنها یکنفر زن بوده است.
پرواضح است در شرایطی که بدرفتاری با اقلیتهای نژادی و جنسیتی، بخشی از الگوی رفتاری دولت غرب، بهخصوص آمریکا با شهروندان خود بهشمار میرود، نمیتوان از سینمایی که آیینه تمامنمای هر جامعه بهشمار میرود، انتظاری فراتر از این داشت. اما آیا حامیان حقوق بشر قدمی درراستای حل این معضل برمیدارند؟ بررسی آمار در آینده نزدیک و مقایسه آن با شرایط فعلی، پاسخ این سؤال خواهد بود.